Oedeemtherapie

De oedeemfysiotherapeut behandelt patiënten die last hebben van (lymf)oedeem.

Oedeem is een ophoping van vocht in het lichaam en zorgt voor zwelling, soms een zwaar en vermoeid gevoel in arm of been, of een gevoel van spanning rondom pols, vingers, enkels, elleboog of knieën. Vaak heeft een patiënt ook pijn. Lymfe-oedeem komt onder meer voor bij na kanker, bloedvatproblemen of littekens en kan ook een gevolg zijn van bestraling, chemotherapie, een operatie of een ongeval.

Lymfe-oedeem komt ook voor bij mensen die last hebben van lipoedeem. Lipoedeem is een chronische aandoening waarbij er sprake is van onevenredige, pijnlijke vet- en vochtophoping in met name de bovenbenen, heupen, knieën en soms ook in de armen. Het is een ziekte die vrijwel alleen bij vrouwen voorkomt. Kenmerkend bij lipoedeem, is het feit dat de voeten (en handen) niet aangedaan zijn. Over het ontstaan van lipoedeem bestaat nog veel onduidelijkheid. Wel is vastgesteld dat erfelijke factoren vaak een rol spelen. Vaak begint of verergert lipoedeem bij een hormoonwisseling (puberteit, zwangerschap).

Wat doet een oedeemfysiotherapeut?

De oedeemfysiotherapeut stimuleert de afvoer van vocht. Dit doet zij op verschillende manieren zoals manuele lymfedrainage, oedeem- en fibrosegrepen, ambulante compressietherapie of lymftaping zorgt de fysiotherapeut ervoor dat het vocht wordt afgevoerd. Door de vochtafvoer vermindert de pijn, neemt oedeem af. Na stimulering van de vochtafvoer volgt het zwachtelen van de behandelde ledematen en eventueel het aanmeten van een therapeutische elastische kous. De kous zorgt voor behoud van het verkregen resultaat. Lymfe-oedeemtherapie is een combinatie van verschillende behandelmogelijkheden:

  • Manuele lymfedrainage

Manuele lymfedrainage is een specifieke massagetechniek die gericht is op verhoging van de transportcapaciteit van het lymfestelsel. De lymfedrainage stimuleert de vochtopname door de lymfevaten en verhoogt de afvoer van weefselvocht. Door gebruik te maken van bepaalde handgrepen kan het vocht verplaatst worden naar gebieden in het lichaam waar het lymfesysteem nog intact is zodat het daar vandaan in de circulatie kan worden opgenomen. Ook zijn er specifieke handgrepen om fibrotische (bindweefselvorming) verhardingen in het weefsel los te maken.

  • Compressietherapie

Door middel van het aanleggen van bandages wordt van buiten af een continue druk aangebracht, die het uittreden van vocht tegengaat en de afvoer van lymfe ondersteunt. De bandages worden aangelegd als er nog geen stabiele situatie in de waterhuishouding is bereikt. Wanneer de omvang van de arm of het been stabiel is, kan een therapeutische elastische kous worden aangemeten.

  • Oefentherapie

Dit kunnen algemene oefeningen en ademhalingsoefeningen zijn, en ook oefeningen die zijn gericht op spieren die functioneren als een pomp. Door deze oefeningen worden de aders en lymfebanen even dicht gedrukt en worden het bloed en lymfe omhoog gestuwd richting het hart gaan wat een gunstig effect heeft op oedeemvermindering.

Daarnaast is er aandacht voor huidverzorging, littekenbehandeling, materialen en adviezen waarmee je kunt leren om zelf controle over de klachten te houden na afloop van de behandelperiode. Een behandeling duurt 45 minuten.

Een oedeemfysiotherapeut samen met andere specialisten, zoals oncologen of chirurgen. Oedeemfysiotherapeuten zijn soms ook gespecialiseerd in de oncologiefysiotherapie.

Voor wie is lymfe-oedeemtherapie geschikt?

De manuele lymfedrainage en oedeemtherapie is toepasbaar bij zeer veel klachten, al dan niet in combinatie met andere therapie vormen. Zo behandel ik mensen met:

  • zwellingen (oedeem na ongeval of operatie)
  • borstkanker
  • oedeem aan benen, armen, buik, of gezicht
  • dystrofie-reuma (ontstekingen)
  • slijtage
  • bloedcirculatiestoornissen (bv. Glaucoom, etalage benen, open wonden)
  • verstuikingen
  • bloeduitstortingen
  • spierpijn en spierletsels
  • huidproblemen (bv. littekens)